Stopień rzadkości monet to jedno z najważniejszych kryteriów służących do wyceny numizmatów. Ma ogromne znaczenie w przypadku monet starych, których wielkość emisji nie była dokładnie znana. Jakie stopnie rzadkości monet wyróżniamy?
Stopień rzadkości monet – co to jest?
W przypadku monet kolekcjonerskich wydanych po 1945 roku, z reguły przyjmuje się, że liczba egzemplarzy jest równa wielkości nakładu. Żeby jednak ocenić stare monety i ich stopień rzadkości, należy wziąć pod uwagę liczbę zachowanych egzemplarzy. Dotyczy to zwłaszcza numizmatów wybitych przed XIX-XX wiekiem – zazwyczaj nie mamy informacji co do wielkości emisji. Do określania stopnia rzadkości monet stosuje się w Polsce jedenastostopniową skalę opracowaną przez Emeryka Hutten-Czapskiego. Ten wybitny uczony, kolekcjoner i numizmatyk pod koniec XIX wieku stworzył listę, która do tej pory jest używana w katalogach monet wydawanych przez Polskie Towarzystwo Numizmatyczne (katalogi Kopickiego).
Stopnie rzadkości monet – skala Hutten-Czapskiego
Tradycyjna skala używana w polskiej numizmatyce prezentuje rozłożenie liczby zachowanych i dostępnych egzemplarzy – jako symbol R oraz cyfry. Im wyższa cyfra przy literze, tym bardziej unikatowa (a zarazem cenna) moneta. Określając rzadkość monety, bierze się pod uwagę liczbę monet w muzeach oraz w obrocie kolekcjonerskim. Do rzadkich egzemplarzy należą między innymi monety z edycji limitowanych, próbne czy wypuszczone z błędami (tzw. destrukty mennicze).
Poniżej przedstawiamy skalę Hutten-Czapskiego.
- R* lub RR = 1 (unikat)
- R8 = 2-3
- R7 = 4-6
- R6 = 7-25
- R5 = 26-120
- R4 = 121-600
- R3 = 601-3000
- R2 = 3001-15 000
- R1 = 15 001-80 000
- R = 80 001-40 0000
- Brak oznaczenia – powyżej 400 000 egzemplarzy
Jak odczytywać tę skalę? Przykładowo, symbol R oznacza, że znana ilość zachowanych monet mieści się w przedziale 80 001-40 000 egzemplarzy. R5 to oznaczenie monet, których zachowano od 26 do 120 sztuk. Najcenniejsze są numizmaty oznaczone jako R* (RR) oraz R8.
Monety – stopień rzadkości
Jak wspomnieliśmy, skala rzadkości odnosi się głównie do starych monet, których ilość możemy jedynie oszacować. O historycznych numizmatach bitych kilkaset lat temu nie mamy wielu informacji, a rzeczywista ilość może być bardzo trudna do ustalenia. Pamiętajmy o tym, że skala opracowana przez Hutten-Czapskiego powinna być traktowana pomocniczo, bowiem dane dotyczące liczby zachowanych i dostępnych egzemplarzy nie zawsze są dokładne – zdarza się, że w wykazie jest wpisana np. skala R7, a w rzeczywistości w prywatnych kolekcjach znajduje się więcej egzemplarzy danej monety. Stopnie rzadkości mają jednak duże znaczenie przy wycenie numizmatów – zaliczenie monety do kategorii R8 lub R* oznacza, że przy sprzedaży możemy liczyć na duży zysk. Z kolei ujawnienie kolejnych egzemplarzy danej monety może obniżyć jej pozycję na skali – a tym samym obniżyć cenę. Przykładem rzadkiej monety jest polski denar Władysława Jagiełły, tzw. próbny. W katalogu Kopickiego oznaczony symbolem R8. Prawdopodobnie bity w latach 1396-1398. Zachowane są cztery egzemplarze. Do równie rzadkich monet należy Halerz oświęcimski (1445-1453) – także oznaczony w katalogach jako R8.
Share 0 Share Tweet 0 Pinterest0
Źródło tekstu: https://goldbroker.pl/poradnik-inwestora/co-to-jest-stopien-rzadkosci-monet/
